Các phương thức vận chuyển quốc tế phổ biến trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, vận chuyển quốc tế đóng vai trò xương sống trong việc kết nối các nền kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy hàng hóa xuyên biên giới. Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu và chuỗi cung ứng, việc nắm vững các phương thức vận chuyển quốc tế không chỉ là kiến thức nền tảng mà còn là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả hoạt động, chi phí logistics và khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích các phương thức vận chuyển quốc tế phổ biến, ưu nhược điểm của từng loại, và những yếu tố cần cân nhắc để lựa chọn giải pháp tối ưu cho từng loại hàng hóa và mục tiêu kinh doanh.

I. Vận chuyển đường biển (Sea Freight)

Vận chuyển đường biển là một trong các phương thức vận chuyển quốc tế  lâu đời nhất và phổ biến nhất cho hàng hóa quốc tế, đặc biệt là với khối lượng lớn và giá trị thấp. Ưu điểm nổi bật của vận chuyển đường biển là khả năng chuyên chở hàng hóa với số lượng cực lớn, chi phí thấp, và ít bị giới hạn về kích thước hay trọng lượng.

1. Các loại hình vận chuyển đường biển

• Vận chuyển nguyên container (Full Container Load - FCL): Khi một lô hàng đủ lớn để lấp đầy một container (20 feet hoặc 40 feet), FCL là lựa chọn tối ưu. Ưu điểm của FCL là thời gian vận chuyển nhanh hơn, ít rủi ro hư hỏng do không phải chia sẻ không gian với hàng hóa khác, và an toàn cao hơn.
• Vận chuyển hàng lẻ (Less than Container Load - LCL): Đối với các lô hàng nhỏ hơn, không đủ để lấp đầy một container, LCL là giải pháp kinh tế. Hàng hóa của nhiều chủ hàng sẽ được gom chung vào một container. Mặc dù chi phí thấp hơn so với FCL cho các lô hàng nhỏ, LCL có thể mất nhiều thời gian hơn do quá trình gom hàng và chia tách hàng tại cảng trung chuyển, đồng thời rủi ro hư hỏng cũng cao hơn đôi chút.
• Vận chuyển hàng rời (Bulk Cargo): Áp dụng cho các loại hàng hóa dạng thô, không đóng gói, được vận chuyển với số lượng lớn như than, quặng, ngũ cốc, dầu mỏ... bằng các tàu chuyên dụng.
• Vận chuyển hàng dự án/quá khổ, quá tải (Project Cargo/Out-of-Gauge - OOG): Dành cho các thiết bị, máy móc có kích thước và trọng lượng lớn, không thể vận chuyển bằng container thông thường. Phương thức này yêu cầu các tàu chuyên dụng và kế hoạch vận chuyển chi tiết, phức tạp.

2. Ưu và nhược điểm của vận chuyển đường biển

Ưu điểm:

• Chi phí thấp: Là phương thức vận chuyển có chi phí thấp nhất cho hàng hóa khối lượng lớn và đường dài.
• Khả năng chuyên chở lớn: Có thể vận chuyển hàng hóa với số lượng và trọng lượng khổng lồ.
• Ít giới hạn về loại hàng hóa: Phù hợp với nhiều loại hàng hóa khác nhau, bao gồm cả hàng nguy hiểm (tuân thủ quy định IMDG Code).
• Dấu chân carbon thấp hơn: So với vận tải hàng không, vận tải biển thân thiện với môi trường hơn.

Nhược điểm:

• Thời gian vận chuyển dài: Là phương thức chậm nhất, không phù hợp cho hàng hóa cần gấp hoặc có hạn sử dụng ngắn.
• Phụ thuộc vào lịch trình: Lịch trình tàu cố định có thể gây khó khăn trong việc điều chỉnh kế hoạch.
• Rủi ro cao hơn với LCL: Quá trình bốc xếp, gom hàng có thể làm tăng rủi ro hư hỏng hoặc thất lạc hàng hóa.
• Yêu cầu về đóng gói: Hàng hóa cần được đóng gói chắc chắn để chịu được điều kiện khắc nghiệt trên biển.

II. Vận chuyển đường hàng không (Air Freight)

Vận chuyển đường hàng không là phương thức nhanh nhất và an toàn nhất trong Các phương thức vận chuyển quốc tế đặc biệt là các mặt hàng có giá trị cao, cần giao gấp hoặc có tính chất dễ hư hỏng.

1. Các Loại Hình Vận Chuyển Đường Hàng Không

• Vận chuyển hàng hóa thông thường (General Cargo): Áp dụng cho hầu hết các loại hàng hóa không thuộc danh mục hàng đặc biệt.
• Vận chuyển hàng hóa đặc biệt (Special Cargo): Bao gồm hàng đông lạnh, hàng tươi sống (perishable goods), động vật sống, hàng nguy hiểm (Dangerous Goods - DG) theo quy định IATA DGR, hàng giá trị cao (valuable cargo)... Các loại hàng này yêu cầu quy trình xử lý, đóng gói và vận chuyển đặc biệt.
• Vận chuyển chuyển phát nhanh (Express/Courier Services): Dành cho các bưu kiện, tài liệu, mẫu vật nhỏ cần giao hàng trong thời gian cực ngắn, thường do các công ty chuyển phát nhanh như DHL, FedEx, UPS cung cấp.

2. Ưu và nhược điểm của vận chuyển đường hàng không

Ưu điểm:

• Tốc độ nhanh nhất: Rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển, lý tưởng cho hàng hóa nhạy cảm với thời gian.
• Độ an toàn cao: Ít rủi ro mất mát hoặc hư hỏng do quy trình kiểm soát chặt chẽ và thời gian vận chuyển ngắn.
• Lịch trình linh hoạt: Tần suất chuyến bay cao, cung cấp nhiều lựa chọn về thời gian.
• Phạm vi tiếp cận rộng: Tiếp cận được hầu hết các khu vực trên thế giới thông qua mạng lưới sân bay quốc tế.

Nhược điểm:

• Chi phí cao: Là phương thức vận chuyển chi phí cao nhất trong các phương thức vận chuyển quốc tế, đặc biệt đối với hàng hóa nặng hoặc cồng kềnh.
• Giới hạn về kích thước và trọng lượng: Không phù hợp cho hàng hóa quá khổ, quá tải.
• Hạn chế về loại hàng hóa: Một số loại hàng hóa bị cấm hoặc hạn chế nghiêm ngặt khi vận chuyển bằng đường hàng không (ví dụ: pin Lithium, chất lỏng dễ cháy).
• Dấu chân carbon cao hơn: Gây ra lượng khí thải carbon lớn hơn so với vận tải biển.

III. Vận chuyển đường bộ (Road Freight)

Vận chuyển đường bộ đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa qua biên giới đất liền giữa các quốc gia láng giềng hoặc là một phần không thể thiếu trong các phương thức vận chuyển quốc tế- của chuỗi logistics đa phương thức (multimodal logistics), kết nối các cảng biển, sân bay, ga đường sắt với điểm đến cuối cùng.

1. Các loại hình vận chuyển đường bộ

• Vận chuyển hàng nguyên chuyến (Full Truck Load - FTL): Toàn bộ xe tải được thuê để chở một lô hàng duy nhất. Phương án này tối ưu khi có đủ hàng lấp đầy xe, giúp giảm thời gian vận chuyển và rủi ro do không phải bốc dỡ hàng dọc đường.
• Vận chuyển hàng lẻ (Less than Truck Load - LTL): Hàng hóa của nhiều chủ hàng được gom chung trên một xe tải. LTL tiết kiệm chi phí cho các lô hàng nhỏ hơn FTL nhưng có thể mất nhiều thời gian hơn do quá trình gom và chia tách hàng, đồng thời rủi ro cũng tăng nhẹ.
• Vận chuyển container bằng đường bộ (Container Haulage): Chuyên chở container từ cảng biển/ga đường sắt đến kho của khách hàng hoặc ngược lại.
• Vận chuyển liên vận quốc tế: Sử dụng xe tải để vận chuyển hàng hóa trực tiếp giữa các quốc gia có chung biên giới, tuân thủ các hiệp định và quy định quốc tế (ví dụ: Hiệp định GMS, TIR Carnet).

2. Ưu và nhược điểm của vận chuyển đường bộ

Ưu điểm:

• Linh hoạt và tiếp cận rộng: Có thể vận chuyển hàng hóa đến hầu hết các địa điểm, kể cả những nơi không có cảng biển hay sân bay.
• Thời gian vận chuyển tương đối nhanh: Nhanh hơn đường biển cho các tuyến đường ngắn và trung bình.
• Chi phí hợp lý: Cạnh tranh cho các tuyến đường ngắn và trung bình.
• Khả năng theo dõi tốt: Dễ dàng theo dõi vị trí xe và trạng thái hàng hóa.
• Phù hợp với chuỗi cung ứng "Just-in-Time": Khả năng điều chỉnh lịch trình linh hoạt.

Nhược điểm:

• Giới hạn về khối lượng và trọng lượng: Không thể vận chuyển số lượng hàng hóa lớn như đường biển.
• Rủi ro tắc đường và tai nạn: Ảnh hưởng đến thời gian giao hàng và an toàn hàng hóa.
• Phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng đường bộ: Chất lượng đường xá và mạng lưới giao thông ảnh hưởng đến hiệu quả.
• Chi phí tăng cao cho quãng đường dài: Chi phí nhiên liệu và nhân công có thể trở nên đáng kể.

IV. Vận chuyển đường sắt (Rail Freight)

Vận chuyển đường sắt là phương thức vận tải hiệu quả cho hàng hóa khối lượng lớn trên quãng đường dài, đặc biệt là giữa các quốc gia nằm trên cùng lục địa (ví dụ: tuyến đường sắt Á-Âu).

1. Các Loại Hình Vận Chuyển Đường Sắt

• Vận chuyển nguyên toa (Full Wagon Load - FWL): Một toa xe được thuê riêng để chở hàng của một chủ hàng.
• Vận chuyển hàng lẻ (Less than Wagon Load - LWL): Hàng hóa của nhiều chủ hàng được gom chung trên một toa xe.
• Vận chuyển container bằng đường sắt (Rail Container Transport): Vận chuyển các container tiêu chuẩn bằng đường sắt, kết hợp hiệu quả với vận tải biển và đường bộ.
• Vận chuyển hàng chuyên dụng: Sử dụng các toa xe chuyên dụng để chở hàng hóa đặc biệt như dầu khí, hóa chất, xe hơi...

2. Ưu và nhược điểm của vận chuyển đường sắt

Ưu điểm:

• Chi phí thấp: Cạnh tranh hơn đường bộ cho các tuyến đường dài và khối lượng lớn.
• Khả năng chuyên chở lớn: Có thể vận chuyển khối lượng hàng hóa lớn cùng lúc.
• An toàn và đáng tin cậy: Ít bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết xấu và tai nạn hơn đường bộ.
• Thân thiện với môi trường: Có lượng khí thải carbon thấp hơn so với đường bộ và hàng không.
• Giảm tắc nghẽn giao thông: Góp phần giảm áp lực lên hệ thống đường bộ.

Nhược điểm:

• Thiếu linh hoạt: Phụ thuộc vào mạng lưới đường sắt và các ga.
• Thời gian vận chuyển dài hơn đường bộ: Đặc biệt với các tuyến đường cần chuyển tải.
• Yêu cầu vận chuyển đa phương thức: Thường cần kết hợp với vận tải đường bộ để đưa hàng đến điểm cuối cùng.
• Sự khác biệt về khổ ray: Một số tuyến đường sắt quốc tế có khổ ray khác nhau, yêu cầu chuyển tải hoặc thay đổi toa xe, làm tăng thời gian và chi phí.

V. Vận chuyển đa phương thức (Multimodal Transport)

Vận chuyển đa phương thức là sự kết hợp của hai hoặc nhiều phương thức vận tải khác nhau (ví dụ: đường biển và đường bộ; hàng không và đường bộ; đường sắt và đường biển...) dưới một hợp đồng vận chuyển duy nhất, do một người vận tải duy nhất chịu trách nhiệm từ điểm xuất phát đến điểm đến cuối cùng.

1. Lợi Ích của Vận Chuyển Đa Phương Thức

• Tối ưu hóa chi phí và thời gian: Kết hợp ưu điểm của từng phương thức để đạt được hiệu quả cao nhất. Ví dụ, sử dụng đường biển cho chặng đường dài và đường bộ/đường sắt cho chặng cuối.
• Đơn giản hóa quy trình: Chỉ cần làm việc với một nhà cung cấp dịch vụ, giảm thiểu thủ tục giấy tờ và rủi ro.
• Tăng tính linh hoạt: Có nhiều lựa chọn hơn để điều chỉnh tuyến đường và phương tiện vận chuyển.
• Giảm thiểu rủi ro: Trách nhiệm của nhà vận tải được xác định rõ ràng, và việc chuyển giao hàng hóa giữa các phương tiện được quản lý chặt chẽ.

VI. Các yếu tố cần cân nhắc khi lựa chọn các phương thức vận chuyển quốc tế

Việc lựa chọn các phương thức vận chuyển quốc tế tối ưu đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng nhiều yếu tố

• Loại hàng hóa (Nature of Goods):

• • Giá trị: Hàng giá trị cao thường ưu tiên đường hàng không để đảm bảo an toàn.
  • Tính chất: Hàng dễ hư hỏng, cần kiểm soát nhiệt độ (hàng lạnh, dược phẩm) yêu cầu phương tiện chuyên dụng và thời gian vận chuyển nhanh.
  • Kích thước và trọng lượng: Hàng cồng kềnh, siêu trường siêu trọng phù hợp với đường biển hoặc đường sắt.

• Thời gian vận chuyển (Transit Time):

• • Hàng cần gấp (Just-in-Time, mẫu vật, hàng thời trang) ưu tiên đường hàng không.
  • Hàng không yêu cầu thời gian nghiêm ngặt có thể sử dụng đường biển.

• Chi phí (Cost):

• • Luôn là yếu tố quan trọng, cần cân bằng giữa chi phí vận chuyển, chi phí lưu kho, chi phí cơ hội do chậm trễ và chi phí bảo hiểm.
  • So sánh cước phí giữa các phương thức, đặc biệt cho từng loại hàng và quãng đường.

• Điểm xuất phát và điểm đến (Origin and Destination):

• • Khoảng cách địa lý, cơ sở hạ tầng giao thông tại cảng/sân bay/ga tàu/điểm giao hàng cuối cùng.
  • Các hạn chế về địa lý (ví dụ: quốc gia không giáp biển).

• Tính cấp thiết của lô hàng (Urgency):

• • Mức độ ưu tiên về thời gian giao hàng.
  • Ảnh hưởng của việc chậm trễ đến hoạt động kinh doanh.

• Mức độ rủi ro (Risk Assessment):

• • Rủi ro mất mát, hư hỏng, chậm trễ.
  • Khả năng xảy ra các sự cố không lường trước (thiên tai, đình công...).
  • Cần mua bảo hiểm hàng hóa phù hợp.

• Yêu cầu về chuỗi cung ứng (Supply Chain Requirements):

• • Mô hình tồn kho (ví dụ: tồn kho an toàn thấp đòi hỏi vận chuyển nhanh).
  • Khả năng theo dõi và hiển thị (tracking and visibility) của từng phương thức.

• Yếu tố môi trường và bền vững (Environmental & Sustainability Factors):

• • Xu hướng ngày càng tăng về việc lựa chọn các phương thức vận tải có lượng khí thải carbon thấp hơn.

Việc hiểu rõ các phương thức vận chuyển quốc tế và khả năng tối ưu hóa chúng không chỉ giúp các doanh nghiệp giảm thiểu chi phí logistics mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động, rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường và tăng cường sự hài lòng của khách hàng. Trong một thế giới ngày càng kết nối, sự lựa chọn thông minh về phương thức vận chuyển sẽ là lợi thế cạnh tranh then chốt, giúp doanh nghiệp vững vàng trên hành trình chinh phục thị trường toàn cầu.

Với hơn 30 năm kinh nghiệm  trong ngành logistics, chúng tôi tự tin cung cấp các phương thức vận chuyển quốc tế , giải pháp vận chuyển quốc tế toàn diện, phù hợp với mọi nhu cầu của quý doanh nghiệp. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chuyên sâu và xây dựng chiến lược logistics tối ưu nhất!

CÔNG TY TNHH GIAO NHẬN VẬN CHUYỂN SIÊU SAO TOÀN CẦU (SGL)

• Trụ sở chính: Lầu 5, Toà nhà Sovilaco, Số 1 Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình , TP Hồ Chí Minh
• Chi nhánh Hà Nội: Phòng 17, Lầu 9 toà nhà Sky City Tower A, 88 đường Láng Hạ, Phường Đống Đa, Tp Hà Nội.
• Chi nhánh Đà Nẵng: 39-41 Đường Quang trung, Phường Hải Châu 1, Quận Hải Châu, Tp Đà Nẵng
• Chi nhánh Hải Phòng: Room 901C, Tầng 9, Toà nhà Taiyo, 97 Bạch Đằng, Phường Hạ Lý, Quận Hồng Bàng, Thành Phố Hải Phòng.

Hotline: Ms Hiền: 0942393836

Website: https://www.superstargloballogistics.com
Email: tram.nguyen@superstarglobal.vn  / hien.hoang@superstarglobal.vn